Europa jest obecnie w trakcie fali upałów. Oczekuje się, że w szczególności Włochy staną w obliczu piekielnego upału, z przewidywanymi temperaturami sięgającymi od 40 ℃ do 45 ℃ . Jest nawet szansa na pobicie obecnego europejskiego rekordu temperatury 48,8℃, ustanowionego na Sycylii w 2021 roku.
Palące temperatury rozprzestrzeniły się na inne kraje Europy Południowej i Wschodniej, w tym na Francję, Hiszpanię, Polskę i Grecję. Upał skomplikuje plany podróży osobom udającym się do popularnych miejsc wakacyjnych w całym regionie.
Fale upałów, które definiuje się jako przedłużające się okresy wyjątkowo upalnej pogody w określonym miejscu, mogą być niezwykle niebezpieczne. W przeszłości Europa doświadczyła wielu niszczycielskich fal upałów.
W 2003 roku przez Europę przetoczyła się fala upałów, która pochłonęła życie ponad 70 000 osób . Następnie w 2022 r. Europę nawiedziła kolejna fala upałów, w wyniku której zginęło prawie 62 000 osób .
Obecna fala upałów jest spowodowana przez antycyklon o imieniu Cerberus, na cześć trójgłowego potwora – psa, który strzeże bram podziemnego świata w mitologii greckiej. Antycyklon – lub system wysokiego ciśnienia – jest normalnym zjawiskiem meteorologicznym, w którym opadające powietrze z górnych warstw atmosfery powoduje okres suchej i stabilnej pogody z ograniczonym tworzeniem się chmur i słabym wiatrem.
Systemy wysokiego ciśnienia mają tendencję do powolnego ruchu, dlatego utrzymują się przez kilka dni, a nawet tygodni. Często stają się obiektami półtrwałymi na dużych obszarach lądowych. Kiedy systemy wysokiego ciśnienia tworzą się nad gorącymi lądami, w regionach takich jak Sahara, stabilność systemu generuje jeszcze wyższe temperatury, ponieważ już ciepłe powietrze jest jeszcze bardziej ogrzewane.
W końcu antycyklon osłabnie lub załamie się i fala upałów dobiegnie końca. Według Włoskiego Towarzystwa Meteorologicznego fala upałów Cerberusa ma się utrzymywać przez około dwa tygodnie.
Jaką rolę odgrywają zmiany klimatu?
Systemy wysokiego ciśnienia takie jak ten, który obecnie dotyka Europę, rozszerzają się w ostatnich latach na północ. Trudno przypisać pojedyncze zdarzenie, takie jak fala upałów, bezpośrednio zmianom klimatycznym. Jednak w miarę wzrostu temperatur obserwujemy zmiany wzorców cyrkulacji atmosferycznej , które mogą prowadzić do częstszych występowania ekstremalnych temperatur i susz w Europie.
Badania Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu potwierdzają tę tendencję. Jego dane wskazują na wzrost częstotliwości i skali ekstremalnych zjawisk pogodowych od lat pięćdziesiątych XX wieku. Odrębna analiza europejskich fal upałów wykazała rosnącą intensywność takich zdarzeń w ciągu ostatnich dwóch dekad.
Latem 2022 roku południowa Europa doświadczyła wyższych temperatur niż zwykle o tej porze roku. Hiszpania, Francja i Włochy odnotowały dzienne maksymalne temperatury przekraczające 40°C. Unijny serwis programu Copernicus dotyczący zmian klimatu przypisał te niezwykle gorące warunki zmianom klimatycznym i zasugerował, że takie zjawiska prawdopodobnie staną się częstsze, intensywniejsze i będą trwać dłużej w przyszłości – wskazując na niepokojący trend, który może się utrzymać w tym roku.
Fale upałów i ekstremalne temperatury wpływają na zdrowie ludzi na wiele sposobów. Warunki te mogą powodować udar cieplny, prowadzący do objawów, takich jak bóle głowy i zawroty głowy. Odwodnienie spowodowane upałem może również wpływać na wydolność oddechową i sercowo-naczyniową.
Pojawiły się już doniesienia o incydentach zdrowotnych związanych z upałami w Europie podczas trwającej fali upałów. Zmarł włoski robotnik drogowy, a w Hiszpanii i we Włoszech odnotowano liczne przypadki udaru cieplnego.
Włoskie Ministerstwo Zdrowia zaleciło mieszkańcom i gościom w dotkniętych obszarach podjęcie środków ostrożności, takich jak unikanie słońca w najgorętszej części dnia, pozostawanie nawodnionym i unikanie spożywania alkoholu.
Ale skutki fal upałów wykraczają poza zdrowie jednostki. Mają też szersze konsekwencje społeczne i gospodarcze . Ekstremalne ciepło może uszkodzić nawierzchnię dróg , a nawet spowodować wyboczenie torów kolejowych .
Fale upałów mogą również prowadzić do ograniczonej dostępności wody, wpływając na produkcję energii elektrycznej, nawadnianie upraw i zaopatrzenie w wodę pitną. W 2022 r. palące upały oznaczały, że francuskie elektrownie jądrowe nie były w stanie pracować z pełną wydajnością, ponieważ wyższe temperatury rzek i niski poziom wody wpłynęły na ich zdolność chłodzenia. Badania wskazują, że ekstremalne upały już wywarły negatywny wpływ na wzrost gospodarczy w Europie, obniżając go nawet o 0,5% w ciągu ostatniej dekady.
Wraz ze wzrostem temperatur fale upałów będą coraz bardziej dotkliwe. Bardzo ważne jest, aby rządy na całym świecie podjęły szybkie i zdecydowane działania w celu natychmiastowego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.
Należy jednak zauważyć, że nawet gdybyśmy dziś całkowicie zatrzymali globalną emisję gazów cieplarnianych, klimat nadal by się ocieplał. Wynika to z ciepła, które jest już pochłaniane i zatrzymywane przez oceany . Chociaż możemy spowolnić tempo globalnego ocieplenia, skutki zmian klimatu będą nadal odczuwalne w przyszłości.
_____________________________________________________________________________________________________
