Żydzi zawsze byli częścią długiej historii Kijowa, który na przestrzeni lat stał się tyglem kultur i narodów. Wpływ na to mieli w znacznej mierze rządzący, w śród których na przestrzeni lat byli Wikingowie, Polacy, Tatarzy, Litwini, Rosjanie, Niemcy, potem Sowieci, by w końcu wrócić do ukraińskiej macierzy.

W 1977 roku popularna piosenka głosiła, że ​​bez żydowskiej dzielnicy „Podil”, Kijów byłby jak Święty Włodzimierz bez swojego krzyża.

Przed II wojną światową Żydzi stanowili 26% mieszkańców miasta. Przed obecną rosyjską inwazją na Ukrainę w Kijowie mieszkało około 18 000 Żydów, mniej niż 1% ludności miasta.

Zastanawiając się nad wpływem kultury żydowskiej na Kijów musimy sięgnąć do X- ego wieku. To wtedy Żydzi przybyli do Kijowa ze średniowiecznego Państwa Chazarskiego, położonego między Morzem Czarnym a Morzem Kaspijskim.

Podczas gdy Żydzi budowali i rozwijali Kijów, miasto kształtowało i rozwijało także tożsamość kijowskich Żydów. Żydowscy handlarze, usługodawcy i producenci przyczyniali się do budowy szkół, uniwersytetów, komunikacji miejskiej, instytutów i innych ośrodków użyteczności publicznej. Finansując ich powstanie i rozwój przyczyniali się do wzrostu świetności swojego Kijowa, a żydowskich lekarzy i prawników uznawano za najlepszych w mieście.

Nie można zapomnieć o kulturze żydowskiej, która wszędzie gdzie rozprzestrzeniała się osadzała się w lokalnej tkance i była przyjmowana jak swoja.

Wydawałoby się, że społeczności wnoszące taką wartość do rozwoju miast i lokalnych społeczeństw będą cieszyć się uznaniem samorządów i władz – z braku lepszego słowa nazwijmy je „centralnymi”. Nie zawsze tak było i niestety mamy w tym udział.

W czternastym i piętnastym wieku, za czasów Rzeczpospolitej Obojga Narodów składającej się formalnie z Polski i Litwy, wypędzaliśmy Żydów z Kijowa wiele razy. Podobnie robiło Imperium Rosyjskie. Za każdym razem przynosiło to niekorzystne skutki ekonomiczne. W efekcie za każdym razem zezwalano Żydom na powrót co skutkowało tym, że po każdym powrocie z wypędzenia musieli oni budować swoją społeczność od nowa.

W lata 1835 – 1917 w Kijowie podzielono Żydów na kategorie. W mieście mogli mieszkać tylko najbogatsi kupcy, osoby z wyższym wykształceniem, żołnierze w stanie spoczynku oraz niektórzy rzemieślnicy.

W ten sposób Kijów stał się jedną z najbogatszych gmin żydowskich Rosji. Rody Brodskich i Margolinów walnie przyczynili się do rozwoju miasta jako takiego, a w szczególności dla tutejszego przemysłu. Mimo nieukrywanej wrogości ze strony części kijowian i władz, Kijów był dla Żydów atrakcyjny gospodarczo i kulturalnie.

Wspomniana wrogość miała swój efekt np. w latach 1881 i 1905, kiedy to doszło do lokalnych pogromów. Podczas jednego z nich zginęło przeszło stu Żydów, a kilkuset zostało rannych. Ponadto rosyjskie władze dokonały prowokcji, znanej jako „afera Beilisa” polegającej na fałszym oskarżeniu Menahema Mendela Beilisa o mord rytualny na chrześcijańskim chłopcu.

Po upadku caratu Ukraińska Republika Ludowa trwająca od 1918 do 1920 roku . W tych latach niepodległości Ukrainy dokonały się ważne innowacje w żydowskim życiu kulturalnym. 9 stycznia 1918 roku Rada Centralna, ukraiński parlament, uchwaliła ustawę gwarantującą mniejszościom autonomię narodową i kulturalną. Akt ten otrzył przed ukraińskimi Żydami wiele możliwości rozwoju kulturalnego, takich jak tworzenie żydowskich organizacji i instytucji edukacyjnych, których nigdy nie mieli w Imperium Rosyjskim .

Niestety, wojna domowa z lat 1918 – 1920, której towarzyszyły antyżydowskie pogromy i powszechna anarchia na Ukrainie, wkrótce przytłoczyła wiele z tych inicjatyw .

W 1920 roku doszło do dramatycznego wydarzenia w historii Ukrainy: bolszewicy zdobywają to państwo i dwa lata później włączają do nowego projektu politycznego rzucającego złowrogi cień na cały świat – Związku Radzieckiego.

W połowie lat 30- tych radziecka polityka wobec wszystkich mniejszości narodowych, w tym Żydów, uległa nagłej zmianie.

Zamiast zachęcać do rozwoju różnych kultur narodowych wielonarodowej populacji Związku Radzieckiego, władze zdecydowały się promować dominującą kulturę rosyjską i tłumić wszystkie inne. W efekcie zlikwidowano większość organizacji i instytucji żydowskich. Wielu uczonych, którzy pracowali w tych organizacjach i instytucjach, trafiło do więzień, a niektórzy zostali straceni.

W czasie II wojny światowej Kijów przez ponad dwa lata znajdował się pod okupacją hitlerowską. Większość kijowskich Żydów, którzy pozostali w mieście, została wymordowana przez Niemców w wąwozie Babi Jar w ciągu dwóch dni we wrześniu 1941 r.

W zależności od źródła liczba zamordowanych tam Żydów wyniosła od 33 771 do 100 000.

Władze radzieckie przez wiele lat po wojnie odmawiały przyznania, że ​​większość ofiar w Babim Jarze stanowili Żydzi i nie zbudowali na tym miejscu żadnego pomnika. Kiedy w 1976 roku ostatecznie zbudowano pomnik, napisano, że zginęli tam „ludzie radzieccy”.

Żydzi, którzy walczyli na froncie lub przeżyli wywózkę na Ural, Syberię i Azję Środkową, po wojnie wrócili do Kijowa. Ze względu na politykę państwowego antysemityzmu wszystkie instytucje i organizacje żydowskie zostały zamknięte w Kijowie i całym Związku Radzieckim od końca lat 40. do upadku komunizmu.

Życie żydowskie w Kijowie odrodziło się po upadku komunizmu i powstaniu niepodległego państwa ukraińskiego w 1991 roku.

W Kijowie powstało kilka żydowskich organizacji kulturalnych i społecznych, szkół, otwarto synagogi i sklep koszerny.

W latach 90. wielu Żydów emigrowało z Kijowa i Ukrainy do Izraela i innych krajów ze względu na trudne warunki ekonomiczne.

Dziś Żydzi w Kijowie swobodnie obchodzą swoje święta religijne i uczestniczą w żydowskim życiu kulturalnym i społecznym. Są silnie przywiązani emocjonalnie do miasta.

W 2019 roku Ukraińskie społeczeństwo zadośćuczyniło kijowskim i ukraińskim Żydom oraz podziękowało za ich wkład w rozwój gospodarczy i kulturalny swojej ojczyzny i stolicy wybierając Wołodymira Żeleńskiego na urząd prezydenta państwa.

Wpis powstał na podstawie prac Witkorii Cheterer, która jest profesorem historii i dyrektorem Konferencji na temat Holokaustu i Ludobójstwa na Uniwersytecie Millersville. Jest autorką i redaktorką pięciu książek i ponad osiemdziesięciu artykułów o historii Żydów Rosji i Europy Wschodniej.