Watykan jest siedzibą centralnego rządu Kościoła katolickiego i jest również niezależnym miastem-państwem. Papież jest zarówno głową Kościoła katolickiego, jak i głową państwa.
Aby rządzić obydwoma, ma Kurię Rzymską , co oznacza „sąd”. W nowoczesnym rozumieniu Kuria jest papieską biurokracją. Jest rozszerzeniem autorytetu papieża.
W doktrynie katolickiej papież ma najwyższą władzę w kościele. Może ją sprawować sam lub z Kolegium Biskupów, składającym się ze wszystkich biskupów na świecie. Biskupi mianowani przez papieża na urząd „kardynała” mogą, jeśli mają mniej niż 80 lat, głosować w celu wyboru nowego papieża . Niektórzy kardynałowie, ale w żadnym wypadku nie wszyscy, służą w Kurii Papieskiej w Rzymie.
Oprócz papieża, urzędnicy kurii, którzy nadzorują ważne aspekty politycznego i religijnego życia Kościoła, są często wpływowymi postaciami. Na przykład sekretariat stanu, kierowany przez kardynała Pietro Parolina , nadzoruje relacje z innymi krajami i organizacjami międzynarodowymi. Nadzoruje również korpus dyplomatyczny Watykanu.
Dykasteria – „departament” – ds. doktryny wiary, kierowana przez kardynała Víctora Manuela Fernándeza , zajmuje się kwestiami poprawnej katolickiej nauki o wierze i moralności. Dykasteria Biskupów, kierowana przez kardynała Roberta Prevosta , koordynuje nominacje nowych biskupów na całym świecie.
Wszyscy ci urzędnicy pracują pod zwierzchnictwem papieża, orędując za jego programem i realizując go. Na przykład Prevost zasugerował, że wszyscy katolicy powinni być zaangażowani w wybór biskupów. Pomysł ten jest powiązany z wezwaniem Franciszka do bardziej „synodalnego” kościoła : takiego, który jest mniej hierarchiczny i ukształtowany przez obawy i wyzwania świeckich katolików.
Jeżeli papież nie może wypełniać swoich obowiązków, kto go zastępuje?
Kiedy papież umiera – lub rezygnuje, jak Benedykt XVI w 2013 r. – zarządzanie Kościołem katolickim formalnie przechodzi w ręce Kolegium Kardynałów. Jednak autorytet Kolegium jest bardzo ograniczony. Kardynałowie nie mogą sami podejmować żadnych istotnych decyzji dotyczących wiary, moralności i kultu. Nie mogą też cofnąć poprzednich decyzji papieskich ani zmienić prawa kościelnego dotyczącego wyboru nowego papieża .
Wszyscy szefowie dykasterii tracą swoje stanowiska w przypadku śmierci lub rezygnacji papieża. Kolegium Kardynałów pełni funkcję rządu tymczasowego, którego głównym celem jest przygotowanie wyboru nowego papieża i nadzorowanie codziennej pracy Watykanu.
Jeden kardynał, znany jako „kamerlengo ”, jest odpowiedzialny za potwierdzenie śmierci lub rezygnacji papieża. Następnie przejmuje kontrolę nad rezydencją papieża i koordynuje pogrzeb, jeśli jest to konieczne. Kamerlengo przejmuje również opiekę nad majątkiem Watykanu w Rzymie i nadzoruje szczegóły nadchodzącego konklawe .
Codzienne sprawy Kościoła katolickiego trwają, ale nie można podejmować ważnych decyzji bez papieża. Kościół nie może mianować nowych biskupów, a Watykan nie może rozpocząć nowych wysiłków dyplomatycznych.
Czy urzędnicy watykańscy są często nominowani na papieża?
Czasami. Franciszek był kardynałem z Argentyny przed wyborem na papieża i nie służył w Kurii Rzymskiej. Jednakże Benedykt XVI, poprzednik Franciszka , pełnił funkcję prefekta Kongregacji – obecnie zwanej Dykasterią – ds. Nauki Wiary. Niektórzy niedawni papieże służyli w Kurii wcześniej w swojej karierze, ale nie bezpośrednio przed wyborem.
Watykan nie przypomina żadnej organizacji na świecie. Jego misja religijna i status polityczny opierają się na prawie 2000-letniej historii. Ta skomplikowana historia dostarcza unikalnej tradycji, która zakotwicza instytucję Kościoła katolickiego, ale może również blokować kościół przed krytycznym samooceną i odnową.
Po drugie, Watykan jest jak każda organizacja na świecie. Urzędnicy watykańscy mogą być wierni najwyższym standardom swojej religii, szczerze pragnąc służyć kościołowi i dobru wspólnemu ludzkości. Ale mogą być również rażąco niemoralni, nawet przestępcami i karierowiczami poszukującymi statusu lub luksusu. Franciszek konsekwentnie wytykał księżom i biskupom, którzy uważają się za w jakiś sposób lepszych ze względu na swój urząd lub święcenia.
Wreszcie, w porównaniu z rozległą biurokracją współczesnych rządów i korporacji, Watykan jest stosunkowo mały i nie tak bogaty, jak się go często przedstawia.
Chociaż Kuria zarządza ogromną międzynarodową organizacją, jej zasoby są znacznie bliższe mojemu średniej wielkości uniwersytetowi katolickiemu niż rządowi USA czy Apple. Watykan i Stolica Apostolska zatrudniają około 2000 osób , a ich budżet operacyjny wynosi około 835 milionów dolarów amerykańskich.
Tak, Kościół katolicki ma bogactwo – i ciągły problem deficytów i korupcji finansowej . Ale zasoby Watykanu bledną w porównaniu z tym, co może zgromadzić nowoczesne państwo lub duża firma.
