Jeśli lubicie ciekawe konstrukcje będące miksem nowoczesnej bryły osadzonej głęboko w historii, koniecznie powinniście odwiedzić Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie, które jest oddziałem Muzeum Wsi Kieleckiej. Ten niezwykły projekt autorstwa Nizio Design International znajduje się w województwie świętokrzyskim niedaleko Skarżyska Kamiennej.
Jest to nietypowy obiekt pamięci, bo poświęcony upamiętnieniu pamięci mieszkańców 817 wsi, które zostały zrównane z ziemią w czasie II wojny światowej a ludzie, którzy tam mieszkali, zostali wymordowani.
Budynek ma postać domu – chaty, który w miarę przemieszczania się ulega defragmentacji. Głównymi materiałami wykorzystanymi we wnętrzu jest sczerniałe, spalone, zaimpregnowane drewno, beton z odbitymi na powierzchni deskami oraz stal. Przed Budynkiem Mauzoleum znajduje się zbiorowy grób zamordowanych michniowian w 1943 roku.
Zgodnie z koncepcją architektoniczną Mauzoleum to jeden długi budynek, podzielony na segmenty o powierzchni około 2 tys. metrów powierzchni wystawienniczej. Na całej długości budynku zostały wykonane przerwy w ścianach przeszklone przegrody oddzielające od siebie poszczególne części. Nocą widok przypomina płonące wsie i chaty. Poprzez przegrody zwiedzający mają możliwość wyjścia na zewnątrz, gdzie po obu stronach budynku posadowiono czterometrowe krzyże, wykonane z nadpalonego drewna.
Zwiedzanie Mauzoleum rozpoczynamy w Domu Ciszy, w którym eksponowane są urny z ziemia z niektórych spacyfikowanych miejscowości w Polsce. Z głośników słyszymy nazwy kilkuset wsi poddanych represjom podczas II wojny światowej.
Poprzez obraz, dźwięk, światło oraz zapach wprowadza nas w rzeczywistość II wojny światowej. Na ekspozytorach umieszczono wielkoformatowe zdjęcia, ekrany dotykowe, projektory multimedialne oraz monitory z możliwością wysłuchania relacji świadków.
Całości dopełnia specjalnie skomponowana dla muzyka. Trasa zwiedzania na pierwszym piętrze prowadzi nas przez kolejne sale tematyczne – Wieś przedwojenna – II Wojna Światowa. Okupacja. Terror – Eksterminacja – Ludobójstwo.
Oddzielną częścią eskpozycji jest antresola (II p.) na której oprócz ekranów dotykowych ze zdjęciami, dokumentami oraz interaktywną mapą miejscowości spacyfikowanych podczas II wojny światowej, zaprezentowano makietę Mauzoleum.
Centrum Mauzoleum stanowi sala w całości poświęcona Pacyfikacji w Michniowie z lipca 1943 r. Na ścianie zostały umieszczone imiona i nazwiska oraz zdjęcia zamordowanych przez Niemców mieszkańców Michniowa w 1943 r.
Osobną częścią stałej ekspozycji jest Wystawa Za Pomoc Żydom – przedstawiająca historie osób które pomagały ludności żydowskiej podczas okupacji.
Na zewnętrznej części Mauzoleum eksponowane są zdjęcia ofiar, zbrodniarzy oraz zniszczeń z lat II wojny światowej.
Cały budynek otoczony jest betonowym murem z umieszczonymi na nim tabliczkami z nazwami spacyfikowanych wsi. Wokół budynku wkopane zostały krzyże upamiętniające te tragiczne wydarzenia.
Do Dyspozycji gości oddano audio-wizualne przewodniki dzięki którym Mauzoleum można zwiedzać samodzielnie.
Obecnie w skład kompleksu związanego z Mauzoleum wchodzą: Mogiła pomordowanych mieszkańców Michniowa, Kaplica św. Małgorzaty, nowoczesny budynek wystawienniczy, Pieta Michniowska oraz budynek administracyjny, który pełnił do niedawna również funkcje budynku wystawienniczego. Kompleks mauzoleum otoczony jest Murem Pamięci, który ma formę betonowego muru z umieszczonymi na nim tabliczkami z nazwami spacyfikowanych wsi.
Zdjęcia: Nizio Design
